6. ارزیابی ویژگیهای شخصیتی مربیان حرفهای ورزشهای گروهی و انفرادی بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت
امیررضا سلیمانی مزار، میثم یاوری کاتب، محمد حسین سربی (نویسنده مسئول)
چکیده: ویژگیهای شخصیتی نقش بسزایی در عملکرد مربیان ورزشی دارند و میتوانند بر سبک مربیگری، کیفیت تعامل با ورزشکاران و موفقیت حرفهای آنان تأثیر بگذارند. با توجه به تفاوتهای ماهیتی بین ورزشهای گروهی و انفرادی، شناخت ویژگیهای شخصیتی مربیان ضروری است. از اینرو، هدف پژوهش حاضر مقایسۀ ویژگیهای شخصیتی مربیان حرفهای ایران بر اساس مدل پنج عاملی شخصیت در دو حوزۀ ورزشهای گروهی و انفرادی بود. این مطالعه با روش علی-مقایسهای و به صورت مقطعی (شش ماهه) در سال 1403 انجام شد. نمونۀ پژوهش شامل 28 مربی حرفهای (14 مربی ورزشهای گروهی و 14 مربی ورزشهای انفرادی) شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. برای ارزیابی ویژگیهای شخصیتی، از نسخۀ کوتاه پرسشنامه نئو (NEO-FFI) استفاده شد. دادهها نیز با آزمون تی مستقل در نرمافزار SPSS-21 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مربیان ورزشهای گروهی به طور معناداری از سطح بالاتری برونگرایی، تجربهپذیری، سازگاری و وظیفهشناسی برخوردار بودند. این در حالی است که مربیان ورزشهای انفرادی سطح پایینتری از روانرنجوری داشتند (0.05 >p). تفاوتهای مشاهده شده بین دو گروه، با محاسبۀ اندازه اثر کوهن و توان آزمون بالا نیز تأیید شد. از یافته¬ها می¬توان استنباط کرد که مربیان حرفهای ورزشهای گروهی برای ایفای نقش مؤثر خود از ویژگیهای شخصیتی اجتماعیتر و سازگارتر استفاده میکنند، درحالیکه مربیان حرفهای ورزشهای انفرادی، پایداری هیجانی بیشتری از خود نشان میدهند. این نتایج میتواند به عنوان مبنای علمی در فرآیند انتخاب، آموزش و توسعه مهارتهای مربیان به کار گرفته شود و منجر به بهبود عملکرد ورزشی ورزشکاران شود.
واژگان کلیدی: شخصیت، مربی، ورزش، ورزش تیمی
میثم یاوری کاتب (دکتری، روانشناسی ورزش، دانشکدۀ علوم ورزشی و تندرستی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
محمد حسین سربی (استادیار، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران)