5. نقش ورزش کاراته در توسعه مهارتهای شناختی
عظیم صلاحی کجور
چکیده: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ورزش کاراته بر توسعه مهارتهای شناختی (کنترل توجه، تصمیمگیری سریع، و حل مسئله) در کاراتهکاران مرد ۱۵ تا ۳۰ ساله استان مازندران انجام شد. مطالعه با طراحی شبهآزمایشی و پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل، بر روی ۱۹۶ نفر (۹۸ نفر گروه آزمایش و ۹۸ نفر گروه کنترل) به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انجام گرفت. گروه آزمایش به مدت ۸ هفته، سه جلسه ۹۰ دقیقهای در هفته شامل تمرینات کیهون، کاتا، کومیته، و تمرینات روان-عصبی-حرکتی را تجربه کردند، در حالی که گروه کنترل فعالیتهای روزمره خود را ادامه دادند. دادهها با استفاده از پرسشنامهای با ۱۵ آیتم در مقیاس لیکرت پنجگزینهای جمعآوری شد که روایی محتوایی آن توسط متخصصان تأیید و پایایی آن با آلفای کرونباخ (α = 0.87) محاسبه شد. تحلیل دادهها با نرمافزار SPSS نسخه ۲۶ و آزمونهای تی جفتی، تی مستقل، و مانوا انجام شد. نتایج نشان داد که مداخله تمرینی کاراته بهبود معناداری در کنترل توجه (p < 0.001, d = 1.75)، تصمیمگیری سریع (p < 0.001, d = 1.42)، و حل مسئله (p < 0.001, d = 1.80) در گروه آزمایش ایجاد کرد. تحلیل مانوا اثر کلی معنادار مداخله را با اندازه اثر متوسط تا قوی (η² = 0.42) تأیید کرد. این یافتهها نشاندهنده پتانسیل کاراته در تقویت مهارتهای شناختی است و کاربرد آن در طراحی برنامههای تمرینی برای بهبود عملکرد شناختی ورزشکاران را پیشنهاد میدهد.
کلمات کلیدی: کاراته، مهارتهای شناختی، کنترل توجه، تصمیمگیری سریع، حل مسئله